Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Maj


Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie

Mebel - ława przyścienna w typie „cassapanca”

Autor i warsztat: nieznany
Czas powstania: 2. poł. XIX w. 
Materiał i technika: drewno dębowe, bejcowane, snycerka, konstrukcja ramowa
Wymiary: wysokość - 205,5 cm, szerokość - 188 cm, głębokość - 56,5 cm
Mebel pochodzi z pałacu we Frączkowie i został wykonany przypuszczalnie na zlecenie jego właścicieli, przedstawicieli rodu von Franken-Sierstropff. Ława ma charakter reprezentacyjny i ustawiona była w eksponowanym miejscu - prawdopodobnie w holu. Najbardziej interesującymi elementami ławy są starannie wykonane płaskorzeźby z wizerunkami herbów rodowych. Ich dobór i kolejność nie jest przypadkowa – zleceniodawcom zależało na wyeksponowaniu herbu właściciela i podkreśleniu powiązań genealogicznych ze znanymi rodami.  
Opis mebla:
Ława przyścienna, skrzyniowa z wysokim pionowym oparciem, o charakterze reprezentacyjnym. Mebel w typie ławy „cassapanca” w odmianie późniejszej, nieco odmiennej od pierwowzoru. Cassapanca to mebel służący do siedzenia, będący prototypem kanapy, ława z pełnym oparciem pod kątem prostym względem siedzenia i podłokietnikami, ustawiana na podeście. Została rozpowszechniona w renesansie. Jej poprzednikiem była „cassone” – ozdobna skrzynia.
Skrzynia siedziska wsparta na niskich, prostych nogach, od frontu ujęta dwoma flankującymi płycinami zdobionymi pasami z ornamentem w łuskę. Pomiędzy nimi cztery obramowane płyciny na czole płaskorzeźbione poziomo ornamentem w formie zwoju pergaminu. Ściany boczne skrzyni pełne z taką samą dekoracją. Siedzisko prostokątne, wystające poza skrzynię, uchylne. Podłokietniki otwarte bez dekoracji. Wysokie pionowe oparcie w konstrukcji ramowej, zwieńczone gzymsem. Pod gzymsem belka z ornamentem w typie groteski, w centrum kartusz z przedstawieniem drzewa (genealogicznego). Flankujące pilastry z bazą i głowicą, ze snycerką z przedstawieniem - po lewej stronie Kariatydy, po prawej Atlanta, poniżej których ornament w formie zwisu z motywem roślinnym. W centrum sześć pól, pionowo dzielonych po dwa, lizenami z ornamentem w łuskę, w poziomie oddzielonych ramą bez dekoracji. Wewnątrz pól wypukłe kartusze herbowe z podpisami. 
Opis herbów:
Herb 1. podpisany: Angela Grfn. Matuschka 1831-1885
Opis: tarcza nakryta koroną rangową (hrabiowską), czwórdzielna w krzyż z tarczą sercową. Pola 1 i 3 dzielone w złoty i czerwony słup, na nich skrzyżowane szpadle. Pola 2 i 4 na czarnym polu złoty róg ze srebrnymi strusimi piórami. W czerwonej tarczy sercowej nakrytej koroną, rycerz stojący w prawo, w srebrnej, pełnej zbroi ze wzniesionym mieczem. Cztery hełmy w koronach po dwa w lewo i dwa w prawo z labrami. Hełmy nakryte: 1. czarnym orłem w koronie z jabłkiem i berłem; 2. półpostacią rycerza w zbroi w lewo ze wzniesionym mieczem; 3. złotym rogiem ze srebrnymi strusimi piórami; 4. skrzyżowanymi czerwonym i złotym szpadlem. Po obu stronach trzymacze z wizerunkiem stojących rycerzy w pełnej zbroi, trzymających niebieskie proporce na którym złoty monogram FR z koroną królewską.
Herb należał do hrabiny Angeli Maria Gräfin von Matuschka und Toppolczan (Gräfin von Francken-Sierstorpff) ur. 13 października 1831 r. w Białej Prudnickiej (Zülz), zm. 17 listopada 1885 r. we Frączkowie (Franzdorf).
Była córką: Anton Maria Graf von Matuschka und Toppolczan i Aloysia (Eloise) von Matuschka (herb 4). Była żoną hrabiego Alexandra Graf von Francken-Sierstorpff (herb 2). Matuschkowie to wywodzący się z Czech i Moraw ród szlachecki, który posiadał wiele siedzib na terenie Moraw, Słowacji, Dolnego i Górnego Śląska. Od 1720 r. władali Biechowem. Od 1747 r. nosili tytuł hrabiów von Matuschka i baronów von Toppolczan und Spaetgen.

Herb 2. podpisany: Aleksander Grf. Sierstropff 1818-1875
Opis: tarcza czwórdzielna w krzyż z dwoma tarczami sercowymi. Pola 1 i 3 w niebieskim polu złoty pas, w głowicy złota korona, u podstawy trójwzgórze. Pola 2 i 4 czerwony srebrny skos, na którym po trzy pary skrzyżowanych zielonych gałęzi z liśćmi. Tarcza sercowa w głowicy nakryta koroną rangową (hrabiowską), w złotym polu orzeł Śląski w koronie. Tarcza sercowa u podstawy dwudzielna, w głowicy pas srebrny na nim zielona gałąź z liśćmi, u podstawy pas czarny. Cztery hełmy w koronach po dwa w lewo i dwa w prawo. Hełmy nakryte: 1. orłem w koronie; 2. pomiędzy rogami bawołów lew wspięty w koronie w lewo, trzymający koronę; 3. skrzyżowanymi dwoma zielonymi gałęziami z liśćmi; 4. czerwonym skrzydłem w lewo ze srebrnym skosem, tak jak w polach 2 i 4. Po obu stronach trzymacze w formie wspiętych lwów w koronie w prawo i w lewo. Herb okryty płaszczem gronostajowym
Herb należał do hrabiego Aleksandra Kaspar Heinrich Graf von Francken-Sierstorpff ur. 04 marca1818 r. w Kopicach (Koppitz), zm. 13 marca 1875 r. w Nicei, Francja. Był synem Friedricha Wilhelm Heinrich Graf von Francken-Sierstorpff i Mathilde Hentschel von Francken-Sierstorpff. Jego żoną była Angela Maria Gräfin von Matuschka und Toppolczan (herb 1).
Ród hrabiowski von Francken-Sierstorpff, posiadał wiele rezydencji, w tym pałace w Kopicach, Jędrzejowie i Frączkowie.

Herb 3. podpisany: Carolina Frn. v. Spattgen 1715-1753
Opis: tarcza nakryta koroną rangową, dwudzielna w złoty i czerwony słup, na nich skrzyżowane szpadle. Hełm na wprost z labrami, nakrywa czarny orzeł w koronie z rozpiętymi skrzydłami.
Herb należał do baronowej Caroliny Freiin von Spattgen, która była babką Alexandra Graf von Francken-Sierstorpff (herb 2)

Herb 4. podpisany: Aloysia v. Montbach 1794-1866
Opis: w tarczy błękitnej srebrny skos, u podstawy na kopcu z ziaren maku, zielona, przecięta makówka z dwoma liśćmi. Hełm w koronie w prawo ze srebrno-zielonymi labrami, nakryty prawym ramieniem trzymającym łodygę maku.
Herb należał do Aloisi (Eloise) Bohl von Montbach, ur. 27 października 1792 r. w Biechowie, zm. 12 marca 1866 r. w Byczynie. Była córką Franz Ritter Bohl von Montbach i Antoinette Schmid. W 1812 r. poślubiła Anton Maria Graf von Matuschka und Toppolczan (1786-1860).
Była matką: Ernst ALFRED Maria Graf von Matuschka und Toppolczan; Gräfin Oktavia von Matuschka Freiin von Toppolczan und Spaetgen; Angela Maria Gräfin von Francken-Sierstorpff (herb 1); Eloi Maria Graf von Matuschka und Toppolczan i Anton Graf von Matuschka und Toppolczan.

Herb 5. podpisany: Ernrstine Frn. v. Strachwitz 1765-1811
Opis: tarcza czwórdzielna w krzyż. W złotym polu 1 i 3, czarny łeb knura w prawo. W złotym polu 2 i 4, trzy czarne pasy, na pasach sześć par na przemian srebrnych i złotych muszli. Dwa hełmy w koronach ze złoto-czarnymi labrami, w lewo i w prawo, nakryte 1. skrzydłem z pasem tak jak w polach 2 i 4; 2. dwoma strusimi piórami, złotym i czarnym.
Herb należał do baronowej Ernestine Freiin von Strachwitz von Gross-Zauche und Cammetz (1765-1811). Była żoną: Joseph Eduard Maria von Matuschka, byli rodzicami Anton Maria Graf von Matuschka und Toppolczan, który poślubił Aloisia Bohl von Montbach (herb 4). Ernestine była teściową wspomnianych Aloisii (herb 4) i babką Angeli (herb 1).
Strachwitzowie to dolnośląski ród arystokratyczny wywodzący się ze Strachowic koło Wrocławia. W XVII w. otrzymali tytuł baronów cesarstwa, a pod koniec XVIII w. tytuł pruskich hrabiów. Posiadali wiele rezydencji w Austrii, Tyrolu, na Bawarii i na Śląsku, w tym pałac w Kamieniu Śląskim.

Herb 6. podpisany: Bernardine R. Grfn. d’Hanssonville
Opis herbu: tarcza czerwona czwórdzielna w niej srebrny krzyż, w polach srebrne krzyże liliowe. Tarcza nakryta koroną hrabiowską. Tarcza sercowa srebrna w niej pięć czarnych orłów na wprost w prawo. Trzymacze lwy złote wspięte w prawo i w lewo, na podstawie z wici roślinnej.
Herb należał do hrabiny Bernhardine Clairon d'Haussonvilleur, ur. 24 lutego 1742 r. w Szklarach Górnych (Ober Gläsersdorf) pow. lubiński, gm. Lubin, zm. 7 listopada 1808 r. w Byczynie (Pitschen). 29 sierpnia 1763 r. poślubiła Heinrich Gottfried Graf von Matuschka (1734-1779), których syn Joseph Eduard Maria Graf von Matuschka (1764-1829) poślubił 26 października 1785 r. wspomnianą Ernestine von Strachwitz (herb 5)
Hrabiowie Clairon d'Haussonville, to stary szlachecki ród wywodzący się z Burgundii, również znany z Lotaryngii. Rozprzestrzenił się na Śląsk na początku XVIII wieku i zyskał renomę w służbie pruskiej.
Oprac. Edward Hałajko