Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Grudzień


Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie

Obrazy perskie

Autor: nieokreślony malarz perski
Miejsce i czas powstania: Indie, XVIII w.
Wymiary: wysokość - 29,5 cm, szerokość - 46,5 cm
Materiał i technika: farby wodne kryjące, tusz i złocenia na kartonie
Muzeum Powiatowe w Nysie może poszczycić się bogatymi zbiorami malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego, wśród których znajduje się także kolekcja muzealiów związanych ze sztuką wschodu. Meble, broń, figurki z jadeitu oraz majolikowe naczynia w postaci bogato zdobionych wazonów, puszek, puzderek i filiżanek to najliczniej reprezentowana grupa tak zwanych zabytków orientalnych. Wśród nich znajdują się także cztery osiemnastowieczne obrazy pochodzące z Indii, będące grudniowym obiektem miesiąca.
Obrazy pochodzą z prywatnej kolekcji hrabiego Eloi Matuschka von Toppolczan, który w 1856 roku odziedziczył majątek w Biechowie po swej zmarłej ciotce Antoinette von Montbach. Hrabia był miłośnikiem i kolekcjonerem sztuki, w swojej rezydencji w Biechowie zgromadził liczne przykłady malarstwa włoskiego, flamandzkiego i francuskiego, posiadał porcelanę z Sevres i Miśni, a także bogatą w 20.000 woluminów bibliotekę. Obecnie część jego zbiorów eksponowana jest w Muzeum Powiatowym w Nysie.
Obrazy perskie ukazują przedstawienia związane z opowieściami hinduskimi – Sąd nad grzesznikami, Składanie złota przez poddanych, Spotkanie wodzów na polu bitwy oraz Braminka grająca na harfie. Malowane są na kartonie techniką typową dla sztuki perskiej, w której wykorzystywano farby wodne kryjące, tusz i złocenia. Każde z przedstawień potraktowane jest bardzo szczegółowo, z oddaniem wszelkich detali ubioru czy otaczającego pejzażu. Ich kompozycja jest centralna (Braminka grająca na harfie, Spotkanie wodzów na polu bitwy) lub pasowa (Sąd nad grzesznikami, Składanie złota przez poddanych), proporcje we wszystkich przedstawieniach są silnie zaburzone powodując pewną dysharmonię. Na obrazach postaci nie mają zachowanego odpowiedniego stosunku wielkości w zależności od planu obrazu na którym się znajdują. Ta celowa deformacja ma na celu podkreślanie rangi ukazanej osoby, na przykład władcy są znacznie więksi od poddanych. Obrazy malowane są płaską plamą barwną, ubogi modelunek światłocieniowy powoduje spotęgowanie wrażania braku głębi obrazu, jednakże intensywna i niezwykle bogata kolorystyka oscylująca wokół zieleni, błękitu, czerwieni, błękitów i złota staje się główną siłą ich przekazu. Postacie ukazane na obrazach nie noszą śladu indywidualizmu, rysy twarzy jak również ich postura są bardzo do siebie zbliżone, dotyczy to zarówno władców, wodzów, aniołów jak również poddanych. Artysta nie skupiał się na konkretnych osobach a na treści ukazanej opowieści. Jednym z ciekawszych i bogatszym w znaczenia przedstawień jest Sąd nad grzesznikami, w którym pojawiają się elementy związane z religią hinduizmu. W centralnej części obrazu ukazany jest anioł z wagą, który weryfikuje uczynki niesione przez wiernych w pucharkach. Grzesznicy strącani są w otchłań i pożerani przez węże, skorpiony, lwy i psy natomiast ludzie prawi dostępują nagrody w postaci reinkarnacji przemieniając się w ptaki – na obrazie w lewym górnym rogu wznoszą się ptaki z jeszcze ludzkimi głowami. Na sąd spogląda bóg (Wisznu?) w postaci słońca z twarzą (prawy górny róg obrazu).

Odwrocie obrazów opatrzone jest inskrypcją pisaną w języku perskim (pismo arabskie), które prawdopodobnie opisują przedstawioną opowieść. Wszystkie malowidła zostały oprawione u ramiarza i handlarza dziełami sztuki z Wrocławia - Franciszka Kirschnera, posiadającego przywilej dostawcy dzieł dworu królewskiego w Saksonii.

Oprac. Ewelina Kwiatkowska