Wystawa jest efektem zorganizowanej przez Haus Schlesien w Königswinter polsko-niemieckiej konferencji poświęconej świadomości regionalnej w kontekście Śląska. Udział w konferencji i przygotowaniu wystawy wzięli udział przedstawiciele instytucji naukowych i muzeów zarówno polskich, jak i niemieckich. Zostało wówczas zadane pytanie: „Czy istnieje tożsamość Śląska – a jeśli tak to ile ich jest?”. Przy tej okazji nasuwa się także postawione już dużo wcześniej pytanie: „Śląsk – ale gdzie on leży?” Odpowiedź na te pytania wydaje się być pozornie łatwa, a jednak niemożliwa. Świadomość regionalna i śląskie tożsamości dotyczą także mieszkańców ziemi nyskiej. Jest to problematyka interesująca, a zarazem skomplikowana, w szczególności w kontekście współczesności i dotyczy zjawiska socjologicznego, jakim jest tożsamość społeczna – na tę zaś składają się identyfikacja indywidualna i kulturowa.
Na dużym obszarze Śląska, wydarzenia historyczne doprowadziły do powstania świadomości regionalnej opartej o nową tożsamość, dla której przeszłość - zarówno dotycząca przodków, jak i miejsca zamieszkania - stały się jedynie tłem. W ten sposób wśród mieszkańców Śląska funkcjonują obok siebie grupy ludności, z których tylko jedna czuje więź ze śląskością w oparciu o tożsamość etnograficzną. Można także wyodrębnić zbiorowość o tożsamości regionalnej, opartej o inne, niż etnograficzne związki, a także ludzi, którzy z różnych względów nie czują żadnych więzi z kulturą i tradycją Śląska, i nie utożsamiają się z otoczeniem.
Jednak w omawianym kontekście pozycja współczesnych mieszkańców regionów, gdzie żyją w większości potomkowie ludzi przesiedlonych/wypędzonych jest bardzo skomplikowana. Coraz mniej liczni z nich starają się zachować tożsamość przodków. Podobnie tylko niewielu nie odrzuca tradycji i specyfiki regionu, w którym przyszło im żyć. Okazuje się, że miejsce urodzenia nie czyni z nas autochtona. A zatem we współczesnych czasach jesteśmy świadkami zaniku przywiązania do tradycji kulturowych, religijnych czy narodowych. Tego wszystkiego, co składa się także na świadomość i tożsamość regionalną. I pojawia się pytanie – jaką – w dobie globalizmu, Unii Europejskiej i rewolucji informatycznej – świadomość regionalną ma współczesny mieszkaniec np. Nysy i okolic, i czym się rożni w tym względzie od swoich rówieśników np. w Bonn?
W poszukiwaniu odpowiedzi i rozważań w zakresie poruszonych przez wystawę obszarach, odsyłamy do towarzyszącej jej publikacji: Typowo śląskie?! Świadomość regionalna i śląskie tożsamości, materiały z konferencji, Kőnigswinter 2018, która jest dostępna w muzealnej bibliotece.
