Plac Kościelny

W październiku, w ramach cyklu „Archiwum muzealne”, prezentujemy pocztówkę z widokiem na Plac Kościelny [Kirchplatz]. Karta pocztowa została wykonana na podstawie zdjęcia i wyemitowana w 1902 roku przez wydawnictwo R. Sponer’a [Phot. Aufn. u. Verlag, R. Sponer, Neisse]. Na widokówce, po lewej stronie, ukazano gmach neogotyckiego konwiktu dla młodzieńców [Fürstbischöfliches Knabenkonvikt] ufundowanego przez bp Georga Koppa (obecnie budynek Sądu Rejonowego). Jego prefektem był Bernard Strehler - inicjator ruchu młodzieżowego „Quickborn”, który zasłynął z propagowania abstynencji wśród młodzieży. Założenie wzniesiono w 1895 roku dla potrzeb uczniów gimnazjum „Carolinum”, na miejscu wcześniej rozebranych domków altarystów.

W części środkowej widokówki uchwycono fragment nieistniejącej już zabudowy przy ul. Bp Jarosława [Bischofstrasse]. Po prawej stronie natomiast znajdują się dwie niezachowanie do dziś kamienice. Zarówno jeden jak i drugi budynek reprezentuje trójosiowy podział fasady niemal pozbawionej dekoracji, które występują głównie w partii zwieńczeń. Szczyt pierwszej budowli dekorują spływy wolutowe oraz ślimacznice, kształtem przypominające naczółki z klasztoru Bożogrobców. Dodatkowymi elementami wpływającymi na dekoracyjność elewacji są lizeny, okna w formie okulusów oraz figura Jana Nepomucena umieszczona w półokrągłej niszy. Zwieńczenie drugiej kamienicy stanowi trójkątny tympanon nadający budowli klasycznej harmonii oraz dwie pary okien w formie wolich oczu. Oba budynki zostały zwrócone kalenicami prostopadle do ulicy, dzięki czemu zyskano na powierzchni parcel, a same kamienice można było rozbudować w głąb działki. Było to bardzo korzystne rozwiązanie ze względu na zlokalizowanie w obrębie przyziemia lokali usługowych, dzięki czemu zyskały one pokaźne zaplecza.

Na początku XX wieku, w budynku przy Pl. Kościelnym 1, mieścił się znany w Nysie zakład stolarski Franza Pischel’a [Möbel Bau und Kunst Tischlerei]. Była to rodzinna firma, którą w okresie międzywojennym przejął syn właściciela – Paul. W ulotce reklamowej z lat 30. XX w. możemy przeczytać, że przedsiębiorstwo zatrudniało ok. 70 osób, a produkty oferowane przez Pischel’ów cieszyły się niesłabnącym powodzeniem również poza granicami Nysy.
Na parterze sąsiedniej kamienicy znajdował się sklep kolonialny Juliusa Kiesner’a czyli rodzaj delikatesów oferujących luksusowe towary spożywcze sprowadzane najczęściej z niemieckich kolonii w Afryce, Azji i Oceanii.
U dołu karty pocztowej umieszczono napisy: Kirchplatz [Plac Kościelny], Gruss aus Neisse [Pozdrowienia z Nysy] oraz drobniejszym drukiem: Phot. Aufn. u. Verlag, R. Sponer, Neisse [Zlecenie na fotografię i wydawca, R. Sponer, Nysa]. Widokówka została zaadresowana do syndyka Paula Schckara (?) zamieszkałego w Prudniku przy ul. Baderstrasse. Kartkę nadano w Ząbkowicach Śląskich 03.10.1902 roku.

Wymiary: 14 x 9 cm

Wybrana literatura:
Erwin Stein, Das Buch der Stadt Neisse, Berlin-Friedenau, 1925
Einwohnerbuch der Stadt und der Kreises Neisse, Breslau, 1939
K. Kalinowski, Barokowa architektura Nysy [w:] Szkice Nyskie, Instytut Śląska Opolskiego w Opolu, Opole, 1974
T. Błaszczyk, Konwikty dla ubogich na Śląsku [w:] Seculum Christianum 1/2007, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2007

Oprac. Maria Kondracka