Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Militaria


Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie

Militaria


Kolekcja militariów Muzeum Powiatowego w Nysie liczy ponad 250 obiektów: broń biała z okresu późnego średniowiecza i epoki renesansu, broń biała nowożytna aż po początek XX wieku, a także broń palna z okresu od XVI po XIX wiek. Powyższa liczba nie obejmuje imponującej kolekcji kul armatnich – kamiennych i żeliwnych znalezionych na terenie Nysy, a związanych z dziejami miasta jako militarnej twierdzy.
 
Broń biała sieczna i kolna
Najstarszym i jednym z najciekawszych eksponatów jest idealnie zachowany miecz pochodzący z przełomu XIII i XIV wieku, zaliczany do typu XIIIa według typologii podziału mieczy średniowiecznych. Według tradycji posłużył on do wykonania wyroku śmierci na księciu opolsko-niemodlińskim Mikołaju II w 1497 roku.
Inne muzealia z tej grupy:
- dwuręczny miecz typu flamberg o płomienistej głowni – XV w.,
- miecz katowski – 1706 r.,
- rapier z koszową rękojeścią - połowa XVII w.,
- kilka egzemplarzy szpad datowanych na XVIII i XIX wiek
- kilka egzemplarzy szabli datowanych na koniec XVIII, XIX i początek XX wieku, 
- 2 pałasze – XIX w.,
- bagnety.
 
Broń drzewcowa i obuchowa
- korseka – II poł. XV w.,
- halabardy: halabarda bojowa – II poł. XV w., 2 halabardy myśliwskie – XV – XVII w., kolekcja halabard paradnych – XVII – XVIII w.,
- szpontony oficerskie armii polskiej i pruskiej – XVII i XVIII w.,
- topory bojowe.
 
Broń palna
Muzeum Powiatowe w Nysie posiada zbiór kul armatnich kamiennych i żelaznych z terenu miasta. Związane są z funkcjonowaniem tu nowożytnych fortyfikacji – najpierw austriackich, potem pruskich, oraz toczonymi wokół Nysy działaniami wojennymi:
- zbiór kul kamiennych – jeden z najliczniejszych w Polsce - to 172 kul o średnicach od 13,5 do 31cm; datowanie – XV- XVII w.,
- kule żeliwne - pełne, bądź też wypełniane prochem granaty, zaopatrzone w otwory na zapalniki; XVIII oraz początek XIX w.; zbiór liczy około 60 egzemplarzy kul całych, oraz ich rozerwane fragmenty (odłamki), o rozmaitych kalibrach: kartacze, kule o wagomiarach: lżejsze trzy- i sześciofuntowe, cięższe dwudziestocztero- i trzydziestodwufuntowe oraz największe trzypudowe (kule o średnicach odpowiednio: 7, 9, 14, 16 i 25 cm).
 
Egzemplarze broni palnej wojskowej i myśliwskiej:
- 4 hakownice – ok. XVI w.,
- strzelba cieszynka z zamkiem kołowym – XVII w.,
- egzemplarze broni długiej i krótkiej z zamkiem skałkowym; część spośród nich zdobiona – grawerowane części metalowe, inkrustacje masą perłową i kością słoniową, nakładki, itp.:
- strzelby europejskie i orientalne,
- pistolety, w tym pistolet typu garłacz i dwururka,
- strzelby i pistolety z zamkiem kapiszonowym,
- rewolwer bębenkowy,
- broń długa, odtylcowa. 
W zbiorach także 3 egzemplarze długiej broni palnej wyprodukowanej w Nysie
Zbiory uzupełniają: kolekcja manierek wojskowych (ok. XVIII w.), moździerze wiwatowe, mosiężne i rogowe prochownice.

Oprac. Mariusz Krawczyk