Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Listopad


Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie

Bramka ołtarzowa z kościoła cmentarnego p.w. św. Rocha i św. Sebastiana w Nysie

Czas powstania: XVII w.
Wymiary: wysokość - 181 cm, szerokość - 81 cm
Materiał i technika: olej na desce

Kościół cmentarny p.w. św .Rocha i św. Sebastiana w Nysie powstał w 1637 r. Jego wzniesienie ma związek z wielką zarazą 1633 r., która zebrała wielkie żniwo i istniejące cmentarze nie były w stanie pomieścić grobów. Niegdyś wyposażeniem kościoła był m.in. ołtarz główny z poł. XVII w. będący dziełem wczesnego baroku. Z ołtarzem łączyły się dwie bramki, na ich drzwiach umieszczono malowane postaci św. Jana Chrzciciela i św. Jadwigi. Jeszcze w latach 70. wyposażenie kościoła istniało. Obecnie, niestety, kościół jest opustoszały, a ołtarz główny wraz z pozostałym wyposażeniem wnętrza nie istnieje. W Muzeum w Nysie znalazło schronienie kilka pojedynczych zabytków będących częścią wyposażenia kościoła: rzeźba anioła, rzeźba św. Barbary. Oba zabytki posiadają rozległe zniszczenia w obrębie polichromii, która zachowała się tylko śladowo.
Na ich tle wyróżniającym się zabytkiem jest prezentowana bramka ołtarzowa z przedstawieniem św. Jadwigi. W przeciwieństwie do pozostałych zabytków, pomimo dużych zniszczeń polichromii, udało się przeprowadzić pełną konserwację i restaurację drewnianych drzwi.

Bramka ołtarzowa, zakończona półkolistym łukiem, złożona jest z trzech pionowych desek różnej szerokości. Po lewej stronie znajduje się otwór na klucz przykryty ozdobnym, metalowym okuciem. Całą wysokość drzwi zajmuje malowana postać św. Jadwigi, na tle niebieskiego nieba. W dolnej części tła widok barokowej architektury, otoczonej zieloną roślinnością. Postać ujęta z lekko przechyloną głową zdobioną książęcą koroną. W dłoniach święta trzyma nieodłączne atrybuty: figurkę Matki Bożej i model kościoła. Na ramiona narzucony czerwony płaszcz, a pod nim fioletowo-brązowa suknia. Sposób opracowania malarskiego charakteryzuje się miękkim modelunkiem światłocieniowym, zachowaniem proporcji i zasad anatomii, zastosowaniem kolorystyki z estetycznym zestawieniem poszczególnych barw. Wszystko to powoduje, że na obraz patrzy się z podziwem, zwłaszcza po zakończonych pracach konserwatorskich, po których przywrócone zostały w pełni walory estetyczne i artystyczne obrazu.
Głównym problemem konserwatorskim było uzupełnienie rozległych ubytków polichromii. Podzieliły one obraz na wiele drobnych, układających się pionowo wykruszeń warstwy malarskiej. Niezmiernie trudne jest wypełnianie tak drobnych i tak licznych ubytków zapraw. Należy wykonywać ten etap prac z ogromną starannością i rzetelnością, a zwłaszcza cierpliwością. Zaprawa powinna być położona równo z warstwą malarską i wypełniać tylko ubytek, nie zachodząc na oryginał.
Na tak rzetelnie przygotowanym podłożu można było przystąpić do wykonywana retuszy, które opracowano farbami olejno-żywicznymi za pomocą drobnej pionowej kreski, dobierając kolor do każdego ubytku. Dzięki ciemniejszej podmalówce i zastosowaniu kilku odcieni danego koloru retuszowano obraz w sposób naśladowczy, tzn., że z daleka liczne ubytki obrazu zostały scalone w sposób niewidoczny, natomiast przy bliższym oglądaniu powierzchni obrazu można dostrzec liczne, bardzo drobne kreski retuszu. W ten sposób można docenić zakres interwencji konserwatorskiej. Owoc tej żmudnej pracy w naszej muzealnej pracowni konserwacji zabytków będzie można w niedalekiej przyszłości podziwiać na ekspozycji stałej w sali Nyskiego Rzemiosła Artystycznego i Pamiątek Miejskich. Dzięki pracom konserwatorskim udało się uratować i przywrócić dawny wygląd jednemu z nielicznych zabytków stanowiących wyposażenie kościoła cmentarnego św. Rocha w Nysie.

oprac. Jolanta Dudała