Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Dwór biskupi w Nysie


Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie
Powiększenie

Prezentowane fotografie przedstawiają zabudowania zespołu tzw. Dworu Biskupiego.
Był to kompleks budowli stanowiących miejską rezydencję biskupów wrocławskich. Pierwsze wzmianki o tym kompleksie pojawiają się już w roku 1260. Była to budowla obronna, otoczona fosą. Gdy w połowie XIV w. modernizowano miejski system umocnień – obiekt włączono w mury, ale zachował on swą niezależność, oddzielony od miasta fosą. W 1510 roku staraniem bpa Jana V Thurzo zbudowano odrębną bramę, prowadzącą bezpośrednio poza miasto. Po pożarze w 1524 roku, dzięki biskupowi Jakubowi von Salza, zamek został gruntownie przebudowany. Pod koniec XVI wieku z fundacji bpa Marcina Gertsmanna zyskał wieżę. Żaden z tych obiektów nie przetrwał do dziś, ale informacji o nich dostarcza plan Nysy Georga Hayera z 1596 roku. Ukazuje on kompleks budowli umieszczony w płd.-wsch. części miasta. Zamek składał się z czterech skrzydeł skupionych wokół małego dziedzińca, wzmocniony trzema narożnymi basztami. Wzdłuż muru miejskiego ciągnął się niski budynek gospodarczy. Nad kanałem oddzielającym kompleks dworu od miasta usytuowany był wodny młyn biskupi. Zamek w tej formie przetrwał do 1824 roku, kiedy to rozebrano go, a na jego miejsce postawiono budynek mieszkalny i gospodarczy.

W 1615 r. za panowania biskupa Karola Habsburga wzniesiono dodatkowy gmach w części płd.- zach., mieszczący salę przyjęć, nie wystarczyło to jednak, by zaspokoić potrzeby rozrastającego się dworu biskupiego. Ponadto pojawiające się w XVII wieku nowe koncepcje pałacowe sprzyjały podjęciu decyzji o budowie nowej siedziby (Pałac Biskupi) i przeznaczeniu dawnej na cele gospodarcze.
Pod koniec XVII w. wzniesiono wzdłuż rzeczki Białej od strony miasta (ul. Grodzkiej), tzw. Budynek Główny (zachowany do dziś). Przypuszczalnie mógł on służyć jako zaplecze dla nowej rezydencji. Budynek Główny, zaplanowany na rzucie wydłużonego prostokąta, odróżnia się skromnością zdobień elewacji. Prowadzi do niego brama z kamiennym portalem, flankowanym kolumnami, na których wsparto balkon. Przy bramie zaznaczone są poziomy wody podczas powodzi, które wielokrotnie nawiedzały Nysę. Od strony północnej budynku znajdują się do dziś ruiny dawnego młyna, które zostały wkomponowane w zabudowania XIX-wieczne. Pierwotnie także w tej części budynku usytuowany był ganek prowadzący do powstającego po drugiej stronie fosy - Pałacu Biskupiego. Z założenia średniowiecznego do dzisiejszych czasów zachowały się także fragmenty murów obronnych oraz baszty obronne z XIV wieku - baszta południowa mniejsza oraz zachodnia większa, która w XIX wieku została nadbudowana na cele mieszkalne.
W XIX w. część kompleksu pełniła rolę magazynu wojskowego. W czasie II wojny zabudowania zostały spalone, jednak podjęto się ich odbudowy. Dziś w Dworze Biskupim znajduje się Dom Opieki oraz hotel.
 
Oprac. Ewelina Kucia