Logo

Muzeum Powiatowe w Nysie

48-300 Nysa, ul. Biskupa Jarosława 11, tel. 77 433 20 83, 77 435 50 10

Lipiec


Powiększenie
Powiększenie

Widok Nysy


Czas powstania: pierwsza poł. XVIII w.
Wymiary: wysokość - 34,3, szerokość - 101 cm
Materiał i technika: miedzioryt

Jest to wielkiego formatu miedzioryt wykonany w Augsburgu w oficynie wydawniczej spadkobierców Jeremiasza Wolffa przez nieznanego sztycharza według rysunku. Friedricha Bernharda Wernera. Przedstawia Nysę sprzed 1741 r. widzianą od zachodu ze wzniesień na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej. Poszczególne obiekty architektoniczne miasta są wykazane w poniższym opisie.
Nad widokiem miasta widnieje wstęga z napisem: Neis in Schlesien. [Nysa na Śląsku], a pod widokiem została zamieszczona legenda: 1. Closter der P.P. Capuciner. 2. Das Küh=Thor. 3. Das Churfürstl. neu erbaute Hospital. 4. Das Breslauische Thor. 5. S. Barbara Hospital. 6. Pfarr Kirch zu S. Iacob. 7. Der Glocken Thurn. 8. Das Schloss. 9. Iesuitter Kirch. 10. Collegium der P.P. Iesuitter. 11. Das Rath Hauss. 12. Das Mönsterberger Thor. 13. Die Wasser Kunst und grosse Mohlen. 14. Der Fürstliche Garten. 15. Der Neis fluss. 16. Corporis Christi Kirchel unterm Zoll Thor. 17. Franciscaner Closter in der Alt=Stadt. 18. Der Brüder Thurn. 19. Neue Kirch der Creutz Herrn. 20. Die alte Kirch der Creutz Herrn zu S. Peter. 21. Auf dem Dohm. 22. Das Biler Thor. 23. Bila fluss. Tłumaczenie: 1. Klasztor Kapucynów. 2. Brama Krowia. 3. Nowo zbudowany szpital elektorski [biskupi]. 4. Brama Wrocławska. 5. Szpital św. Barbary. 6. Kościół parafialny św. Jakuba. 7. Dzwonnica. 8. Zamek [biskupi]. 9. Kościół Jezuitów. 10. Kolegium Jezuitów. 11. Ratusz. 12. Brama Ziębicka. 13. Wieża ciśnień i wielki młyn. 14. Ogród książęco-biskupi. 15. Rzeka Nysa Kłodzka. 16. Kościółek Bożego Ciała [obecnie pw. Zwiastowania NPM]. 17. Klasztor Franciszkanów na Starym Mieście. 18. Brama Bracka. 19. Kościół nowy Bożogrobców. 20. Stary kościół Bożogrobców. 21. [Kościół cmentarny] koło [dawnej] kolegiaty [św. Jana]. 22. Brama Bialska. 23. Rzeka Biała Głuchołaska. Na marginesie dolnym napisy. Po lewej: F.B. Werner delin. Po prawej: Hæredes Ierem. Wolffÿ excud. Aug. Vind. Pośrodku: Cum Privilegio Sac. Cæs. Majestatis. Nad widokiem po prawej kartusz: na połowie dolnej herb Nysy - sześć lilii, na połowie górnej herb miasta Friedrichstadt - orzeł pruski. Friedrichstadt (miasto warowne pozostające poza jurysdykcją biskupów wrocławskich) założył w 1741 roku na lewym brzegu rzeki Nysy Kłodzkiej i nazwał swoim imieniem król pruski Fryderyk II. Kartusz herbowy wieńczy infuła biskupia i pastorał.
Friedrich Bernhard Werner (1690-1776), „śląski Robinson”, wykonał kilkanaście tysięcy rysunków miast, klasztorów, wsi i pojedynczych obiektów architektonicznych Europy Środkowej, Północnej, Zachodniej i Południowej, w tym także ówczesnej Rzeczypospolitej Polskiej. Ten inżynier mechanik, konstruktor maszyn, artylerzysta, komediant, kancelista książęco-biskupi we Wrocławiu, urzędnik pruski we Wrocławiu wykonujący widoki miast i mapy, a przede wszystkim obieżyświat i rysownik - pochodził z Topoli k. Paczkowa (należącej do dóbr klasztoru cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim). Uczęszczał do gimnazjum jezuitów w Nysie. W 1727 r. rozpoczął współpracę z wydawcami augsburskimi grafik (spadkobiercy Jeremiasza Wolffa, Johann Chr. Leopold Engelbrecht i Martin Engelbrecht oraz Johann G. Merz). Na ich zlecenie podjął podróże po Europie. W 1732 r. zawitał w Nysie. Na podstawie rysunków Wernera powstała najbardziej znana z uwagi na uderzająco wielkie formaty seria wedut miast europejskich. Znalazły się w niej następujące miasta śląskie: Wrocław, Legnica, Brzeg, Nysa i Świdnica. Do tej serii należy prezentowana weduta, oddana w depozyt Muzeum w Nysie przez Urząd Miejski w Nysie.

oprac. Krzysztof Pawlik